آیا آرتریت روماتوئید ممکن است خطرناک باشد؟

آرتریت روماتوئید یا همان روماتیسم مفصلی برخلاف روماتیسم‌های ساده یا آرتروز یک بیماری سیستمیک و خودایمنی است. یعنی بدن فرد نه‌تنها مفاصل بلکه سایر ارگان‌ها مثل پوست، چشم، قلب یا ریه را نیز می‌تواند هدف قرار دهد.
آثار خطرناک آرتریت روماتوئید بر بدن
تخریب تدریجی مفاصل: التهاب دائمی باعث از بین رفتن غضروف می‌شود و در نهایت مفصل دچار تغییر شکل می‌گردد.
درگیری قلب و عروق: التهاب عمومی می‌تواند به رگ‌ها آسیب زده و خطر سکته قلبی را افزایش دهد.
درگیری ریه: ممکن است منجر به فیبروز یا کاهش توان تنفسی شود.
عوارض چشمی: خشکی یا التهاب لایه‌های چشم از اثرات متداول هستند.
اثرات روانی: درد مزمن موجب خستگی شدید، اضطراب و افسردگی می‌شود.
به گفته‌ی European Arthritis Association (2024) بیماران مبتلا به آرتریت روماتوئید در صورت عدم درمان مناسب تا دو برابر بیشتر در معرض خطر بیماری‌های قلبی و عروقی قرار دارند.
بنابراین پاسخ پرسش اصلی کاملاً روشن است:
آرتریت روماتوئید می‌تواند بسیار خطرناک باشد اما کنترل آن امکان‌پذیر است.

تشخیص روماتیسم مفصلی نیازمند ترکیبی از بررسی‌های بالینی، آزمایشگاهی و تصویربرداری است. پزشک با توجه به علائم بیمار و نتایج تست‌ها تشخیص قطعی را مطرح می‌کند. در ادامه روش‌های اصلی تشخیص این بیماری را شرح می‌دهیم:

معاینه بالینی

پزشک در ابتدا علائم بیمار را بررسی می‌کند از جمله:
درد، تورم و گرمی مفاصل
سفتی صبحگاهی مفاصل (به‌ویژه بیش از ۳۰ دقیقه)
تقارن در درگیری مفاصل (مثلاً هر دو دست یا هر دو زانو)
محدودیت حرکتی و تغییر شکل مفاصل در مراحل پیشرفته
این بررسی‌ها کمک می‌کند تا احتمال بیماری مشخص شود و از سایر انواع آرتریت مانند آرتروز افتراق داده شود.

آزمایش‌های خونی

چند آزمایش برای تأیید تشخیص و ارزیابی شدت التهاب استفاده می‌شوند:
فاکتور روماتوئید (Rheumatoid Factor - RF):
در حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد بیماران مثبت است اما در برخی بیماری‌های دیگر یا حتی در افراد سالم نیز ممکن است مثبت شود.
آنتی‌بادی ضد CCP (Anti-CCP یا Anti-Cyclic Citrullinated Peptide):
یکی از اختصاصی‌ترین آزمایش‌ها برای روماتیسم مفصلی است و می‌تواند حتی پیش از بروز علائم بالینی مثبت شود.
ESR (سرعت رسوب گلبول قرمز) و CRP (پروتئین واکنشگر C):
برای سنجش میزان التهاب در بدن استفاده می‌شوند و در فاز فعال بیماری بالا می‌روند.
CBC (شمارش سلول‌های خونی):
ممکن است کم‌خونی یا افزایش گلبول‌های سفید نشان دهد که نشانه التهاب مزمن است.

روش‌های تصویربرداری

برای ارزیابی میزان آسیب مفصلی و تشخیص زودهنگام از روش‌های تصویربرداری استفاده می‌شود:
رادیوگرافی (X-ray):
در مراحل پیشرفته‌تر می‌تواند تنگی فضای مفصلی، فرسایش استخوان و تغییر شکل مفاصل را نشان دهد. برای انجام رادیولوژی در فردیس کرج می‌توانید به مرکز مجهز تصویربرداری دکتر طهمورسی مراجعه کنید.
سونوگرافی مفصل:
التهاب غشای سینوویال، تجمع مایع و فرسایش‌های زودرس استخوانی را با دقت بیشتری نسبت به رادیوگرافی نشان می‌دهد.
MRI:
برای تشخیص زودهنگام التهاب و آسیب بافت نرم مفصل کاربرد دارد و در تشخیص‌های پیچیده کمک‌کننده است.

معیارهای تشخیصی انجمن روماتولوژی آمریکا (ACR/EULAR)

پزشک بر اساس معیارهای استانداردی که شامل تعداد مفاصل درگیر، وجود آنتی‌بادی‌ها (RF و Anti-CCP)، نتایج تست‌های التهابی (ESR، CRP) و مدت علائم است، امتیازدهی می‌کند. اگر مجموع امتیاز از حد مشخصی بالاتر باشد تشخیص آرتریت روماتوئید تأیید می‌شود.

درمان روماتیسم مفصلی با هدف کنترل التهاب، کاهش درد، جلوگیری از تخریب مفاصل و حفظ عملکرد حرکتی انجام می‌شود. درمان قطعی وجود ندارد اما با ترکیب دارو، فیزیوتراپی و تغییر سبک زندگی می‌توان بیماری را به‌خوبی کنترل کرد. روش‌های اصلی درمان عبارت‌اند از:

درمان دارویی

داروها مهم‌ترین بخش درمان هستند و شامل چند گروه اصلی‌اند:
داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs):
مانند ایبوپروفن و ناپروکسن برای کاهش درد و التهاب استفاده می‌شوند اما روند بیماری را متوقف نمی‌کنند.
کورتون‌ها (مثل پردنیزولون):
اثر سریع در کاهش التهاب دارند ولی باید کوتاه‌مدت و با نظر پزشک مصرف شوند.
داروهای ضد روماتیسمی تعدیل‌کننده بیماری (DMARDs):
مانند متوترکسات، سولفاسالازین و لفلونوماید که روند پیشرفت بیماری را کند می‌کنند و از تخریب مفاصل جلوگیری می‌نمایند.
داروهای بیولوژیک:
در موارد شدید یا مقاوم به درمان استفاده می‌شوند (مثل آدالیموماب و اتانرسپت) که سیستم ایمنی را هدف قرار می‌دهند.

فیزیوتراپی و تمرینات ورزشی

تمرین‌های منظم و کنترل‌شده به حفظ تحرک مفاصل، تقویت عضلات و کاهش خشکی کمک می‌کند.
فیزیوتراپیست می‌تواند تمرین‌های مخصوص هر بیمار را بر اساس میزان التهاب و درد طراحی کند.

تغییر سبک زندگی

ترک سیگار
تغذیه سالم با مصرف بیشتر ماهی، سبزیجات و روغن زیتون
کنترل وزن برای کاهش فشار روی مفاصل
استراحت کافی و خواب منظم

درمان‌های حمایتی

استفاده از آتل، بریس یا وسایل کمکی می‌تواند فشار بر مفاصل دردناک را کاهش دهد. در برخی موارد گرما یا سرما درمانی نیز مفید است.

جراحی

در مراحل پیشرفته زمانی که مفصل تخریب شده باشد جراحی‌هایی مانند تعویض مفصل (پروتز) یا ترمیم بافت‌های آسیب‌دیده انجام می‌شود.
در مجموع درمان روماتیسم مفصلی باید طولانی‌مدت و منظم باشد و تحت نظر پزشک متخصص روماتولوژی انجام گیرد تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شود.

علت دقیق روماتیسم مفصلی مشخص نیست اما چند عامل مهم در بروز آن نقش دارند:
ژنتیک: وجود ژن‌هایی مثل HLA-DR4 احتمال ابتلا را افزایش می‌دهد به‌ویژه اگر در خانواده فرد بیمار وجود داشته باشد.
سیستم ایمنی: بدن به اشتباه به بافت مفصل حمله می‌کند و باعث التهاب و تخریب تدریجی آن می‌شود.
محیط و سبک زندگی: سیگار، عفونت‌ها، آلودگی هوا، چاقی و کم‌تحرکی از عوامل مؤثرند.
هورمون‌ها: بیماری در زنان شایع‌تر است و تغییرات هورمونی (مثل یائسگی یا بارداری) می‌تواند علائم را تشدید کند.
استرس: فشارهای عصبی طولانی‌مدت می‌توانند سیستم ایمنی را تحریک کرده و باعث فعال شدن بیماری شوند.
درواقع روماتیسم مفصلی نتیجه تعامل چند عامل ژنتیکی، ایمنی، محیطی و روانی است.

آرتریت روماتوئید یک بیماری خودایمنی مزمن است که باعث التهاب، درد و تخریب تدریجی مفاصل می‌شود. این بیماری بیشتر در زنان دیده می‌شود و عواملی مانند ژنتیک، تغییرات هورمونی، عفونت‌ها، سیگار و استرس در بروز آن نقش دارند. تشخیص از طریق معاینه بالینی، آزمایش‌های خونی مانند فاکتور روماتوئید و Anti-CCP و تصویربرداری انجام می‌شود. درمان شامل داروهای ضدالتهاب، داروهای تعدیل‌کننده سیستم ایمنی، فیزیوتراپی و اصلاح سبک زندگی است.
در نهایت تشخیص و درمان زودهنگام همراه با پیگیری منظم پزشکی بهترین راه برای جلوگیری از پیشرفت بیماری و حفظ عملکرد مفاصل است. در مرکز تصویربرداری دکتر موسی طهمورسی با بهره‌گیری از دستگاه‌های پیشرفته و متخصصان باتجربه امکان تشخیص دقیق تغییرات مفصلی در مراحل اولیه بیماری فراهم است. انجام تصویربرداری‌هایی مانند رادیوگرافی به پزشک کمک می‌کند تا روند التهاب، تخریب مفصل و پاسخ به درمان را با دقت بیشتری ارزیابی کند. هدف این مرکز همراهی بیماران در مسیر تشخیص بیماری است تا از پیشرفت آن پیشگیری و کیفیت زندگی بیماران حفظ شود. چنانچه قصد رزرو نوبت از این مرکز را دارید می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 09003651880 اقدام نمایید.


منابع
mayoclinic.org
clevelandclinic.org