علت آب آوردن شکم در برخی افراد و روش‌های درمان آن چیست؟

علل اصلی آب آوردن شکم عبارتند از:
سیروز کبدی: کاهش عملکرد کبد که منجر به تجمع مایعات در شکم می‌شود.
نارسایی قلبی: عدم توانایی قلب در پمپاژ مناسب خون که باعث احتباس مایعات در بدن می‌شود.
نارسایی کلیوی: عدم توانایی کلیه‌ها در دفع مایعات اضافی از بدن.
سرطان‌های شکمی: تومورها در کبد، روده، پانکراس یا تخمدان می‌توانند منجر به تجمع مایعات شوند.
عفونت‌های صفاقی: عفونت در حفره شکمی می‌تواند باعث التهاب و تجمع مایعات شود.
کمبود پروتئین (آلبومین): کاهش سطح پروتئین در خون به دلیل سوء تغذیه یا بیماری‌ها.
اختلالات لیمفاوی: مشکلات در سیستم لنفاوی می‌تواند باعث تجمع مایعات در شکم شود.

علائم و نشانه‌های آب آوردن شکم شامل موارد زیر هستند:

تورم شکم

یکی از واضح‌ترین علائم آب آوردن شکم، افزایش حجم شکم است که ممکن است به سرعت یا به تدریج اتفاق بیفتد. شکم ممکن است به اندازه‌ای بزرگ شود که احساس سنگینی یا فشار در ناحیه شکم ایجاد کند.

نفخ و احساس سنگینی

افراد ممکن است احساس کنند که شکمشان متورم و پُر است، حتی پس از خوردن مقدار کمی غذا. این احساس می‌تواند همراه با نفخ و ناراحتی باشد.

کاهش اشتها

به دلیل فشار و تورم شکم، افراد ممکن است اشتهای خود را از دست بدهند و نتوانند به راحتی غذا بخورند.

یبوست و سوءهاضمه

تجمع مایعات در شکم ممکن است به مشکلات گوارشی مانند یبوست و سوءهاضمه منجر شود.

تنگی نفس

در موارد شدیدتر، تجمع مایعات در شکم می‌تواند فشار به دیافراگم وارد کرده و باعث تنگی نفس یا مشکل در تنفس شود.

تورم پاها و مچ‌ها

آب آوردن شکم معمولاً با تورم در سایر قسمت‌های بدن، به ویژه در پاها و مچ‌ها، همراه است.

احساس خستگی و ضعف

افراد مبتلا به آب آوردن شکم ممکن است احساس خستگی و ضعف عمومی کنند، زیرا تجمع مایعات می‌تواند تأثیر منفی بر عملکرد اندام‌ها و سیستم بدن داشته باشد.

درد شکم

در برخی موارد، ممکن است درد یا ناراحتی در ناحیه شکم احساس شود که معمولاً به دلیل فشار ناشی از تجمع مایعات است.
این علائم می‌توانند نشان‌دهنده مشکلات مختلفی مانند بیماری‌های کبدی، قلبی، یا کلیوی باشند و نیاز به تشخیص دقیق پزشکی دارند.

تشخیص آب آوردن شکم معمولاً با استفاده از روش‌های مختلف پزشکی صورت می‌گیرد که شامل موارد زیر است:

معاینه بالینی

پزشک با لمس شکم و بررسی علائم ظاهری مانند تورم، تغییرات در اندازه شکم و وجود صدای خاص در حفره شکمی به تشخیص اولیه می‌پردازد. تورم شکم و افزایش اندازه آن از علائم شایع آب آوردن است.

آزمایش‌های تصویربرداری

سونوگرافی شکم یکی از رایج‌ترین و دقیق‌ترین روش‌ها برای تشخیص آب آوردن شکم است. در این آزمایش، تجمع مایع در حفره شکمی به وضوح قابل مشاهده است.

آزمایش‌های خون

آزمایش خون می‌تواند به پزشک کمک کند تا علل زمینه‌ای مانند مشکلات کبدی یا کلیوی را تشخیص دهد. برای مثال، بررسی سطح پروتئین‌ها مانند آلبومین و عملکرد کبد و کلیه‌ها می‌تواند نشانه‌ای از مشکلات زمینه‌ای باشد.

پاراسنتز

در موارد خاص و پیچیده، پزشک ممکن است نیاز به نمونه‌برداری از مایع شکمی (پاراسنتز) داشته باشد. این آزمایش به شناسایی علت تجمع مایع کمک می‌کند، مانند بررسی وجود عفونت، سرطان یا مشکلات کبدی.
این روش‌ها به پزشک کمک می‌کنند تا علت دقیق آب آوردن شکم را شناسایی کرده و درمان مناسب را شروع کند.

درمان‌های رایج برای آب آوردن شکم بستگی به علت اصلی آن دارند، اما برخی از روش‌های درمانی عمومی عبارتند از:

داروهای ادرارآور (دیورتیک‌ها)

این داروها برای کاهش تجمع مایعات در بدن تجویز می‌شوند. دیورتیک‌ها باعث افزایش تولید ادرار می‌شوند و کمک می‌کنند تا مایعات اضافی از بدن دفع شوند. داروهایی مانند فروسوماید و اسپیرونولاکتون معمولاً برای درمان آب آوردن شکم استفاده می‌شوند.

رژیم غذایی کم‌نمک

کاهش مصرف نمک (سدیم) می‌تواند به کاهش احتباس مایعات کمک کند. مصرف کم‌نمک برای افرادی که مشکل آب آوردن شکم دارند، به ویژه برای مبتلایان به نارسایی قلبی و کبدی، اهمیت زیادی دارد.

تخلیه مایع شکمی (درناژ)

در شرایطی که تجمع مایعات به‌طور مداوم یا مزمن است و نیاز به تخلیه مداوم دارد، پزشک ممکن است از روش درناژ برای تخلیه مایع آسیت استفاده کند. در این روش، یک لوله نرم و منعطف به شکم وارد می‌شود تا مایع جمع شده به‌طور مداوم تخلیه شود.

درمان بیماری زمینه‌ای

درمان اصلی معمولاً بستگی به علت اصلی آب آوردن شکم دارد. برای مثال:
درمان بیماری‌های کبدی: در صورت تشخیص سیروز یا بیماری‌های کبدی دیگر، درمان شامل استفاده از داروهای مخصوص برای کنترل بیماری و در صورت نیاز، پیوند کبد است.
درمان نارسایی قلبی: بهبود عملکرد قلب از طریق داروها، مانند داروهای ضد فشار خون یا داروهای کمک‌کننده به پمپاژ قلب، می‌تواند به کاهش تجمع مایعات کمک کند.
درمان نارسایی کلیوی: در صورتی که علت آب آوردن شکم نارسایی کلیه‌ها باشد، درمان شامل دیالیز یا داروهایی برای بهبود عملکرد کلیه‌ها است.

درمان سرطان‌ها

در صورتی که آب آوردن شکم ناشی از سرطان باشد، درمان به نوع و مرحله سرطان بستگی دارد و شامل جراحی، شیمی‌درمانی یا رادیوتراپی می‌شود.

مراقبت‌های حمایتی

در کنار درمان‌های دارویی و پزشکی، افراد ممکن است نیاز به مراقبت‌های حمایتی مانند استراحت، مصرف مایعات مناسب و کنترل وزن داشته باشند.

جراحی

در برخی موارد، مانند وجود تومورها یا مشکلات ساختاری در سیستم گوارشی، ممکن است نیاز به جراحی برای برداشتن تومور یا انجام اصلاحات ساختاری باشد.
درمان آب آوردن شکم معمولاً بر اساس علت زمینه‌ای آن انجام می‌شود و باید تحت نظر پزشک متخصص باشد.

برای پیشگیری از آب آوردن شکم، بهترین راه‌ها شامل رعایت شیوه‌های زندگی سالم و مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای هستند. برخی از روش‌های پیشگیری عبارتند از:

رژیم غذایی سالم و متعادل

مصرف غذاهای سالم و غنی از مواد مغذی مانند میوه‌ها، سبزیجات، پروتئین‌های کم‌چرب و غلات کامل می‌تواند به حفظ سلامت کلی بدن کمک کند. همچنین، کاهش مصرف نمک (سدیم) می‌تواند به کاهش احتباس مایعات و پیشگیری از آب آوردن شکم کمک کند.

مراقبت از بیماری‌های مزمن

کنترل بیماری‌هایی مانند فشار خون بالا، دیابت، چربی خون بالا و بیماری‌های قلبی می‌تواند به پیشگیری از مشکلاتی که باعث آب آوردن شکم می‌شوند، کمک کند. به خصوص درمان به موقع بیماری‌های کبدی، کلیوی و قلبی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

فعالیت بدنی منظم

ورزش منظم می‌تواند به بهبود عملکرد قلب و کلیه‌ها کمک کند و خطر ابتلا به بیماری‌هایی که باعث تجمع مایعات در بدن می‌شوند را کاهش دهد. پیاده‌روی، دویدن یا انجام تمرینات تقویتی می‌تواند به کاهش احتباس مایعات کمک کند.

مراجعه منظم به پزشک

انجام چکاپ‌های دوره‌ای و پیگیری وضعیت سلامت کلی، به ویژه در افراد با سابقه بیماری‌های کبدی، قلبی یا کلیوی، می‌تواند به شناسایی مشکلات احتمالی قبل از بروز علائم کمک کند.

اجتناب از مصرف الکل و دخانیات

مصرف الکل زیاد و استعمال دخانیات می‌تواند باعث آسیب به کبد و قلب شود و احتمال بروز مشکلاتی مانند سیروز کبدی و نارسایی قلبی را افزایش دهد. محدود کردن مصرف این مواد می‌تواند به پیشگیری از آب آوردن شکم کمک کند.

کنترل وزن و پیشگیری از چاقی

چاقی می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی و کبدی را افزایش دهد، که این بیماری‌ها از علل اصلی آب آوردن شکم هستند. حفظ وزن سالم از طریق رژیم غذایی مناسب و ورزش می‌تواند به کاهش این خطر کمک کند.

مدیریت استرس

استرس مزمن می‌تواند بر عملکرد سیستم‌های مختلف بدن تأثیر بگذارد. یادگیری تکنیک‌های مدیریت استرس مانند مدیتیشن، یوگا یا تمرینات تنفسی می‌تواند به بهبود سلامت کلی و پیشگیری از مشکلات مرتبط با تجمع مایعات کمک کند.
با رعایت این نکات و انجام مراقبت‌های پیشگیرانه، می‌توان خطر ابتلا به آب آوردن شکم را کاهش داد و از سلامت کلی بدن حمایت کرد.

در پایان، آب آوردن شکم می‌تواند نتیجه مشکلات جدی در سیستم‌های مختلف بدن باشد، بنابراین شناسایی و درمان زودهنگام آن اهمیت زیادی دارد. در مرکز تصویربرداری دکتر موسی طهمورسی، ما با استفاده از تجهیزات پیشرفته و تکنیک‌های دقیق تصویربرداری، قادر به تشخیص علل مختلف این مشکل و ارائه راهکارهای درمانی مناسب به بیماران هستیم. اگر شما یا عزیزانتان با علائمی مانند تورم شکم، نفخ یا مشکل در تنفس مواجه هستید، مشاوره و معاینات تخصصی در مرکز ما می‌تواند گامی مهم در تشخیص و درمان به موقع باشد. برای اطلاعات بیشتر و رزرو نوبت، می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 09003651880 با ما در ارتباط باشید.


منابع
clevelandclinic.org
pennmedicine.org