الاستوگرافی، ابزاری موثر برای تشخیص فیبروز کبد

فیبروز کبد یکی از مهم‌ترین مشکلاتی است که به تدریج در اثر آسیب‌های مکرر به بافت‌های کبد ایجاد می‌شود. این بیماری در اثر عواملی مانند هپاتیت، مصرف بیش از حد الکل، یا بیماری کبد چرب غیرالکلی رخ می‌دهد و در نهایت می‌تواند به سیروز کبدی و نارسایی کبد منجر شود. برای تشخیص و ارزیابی میزان فیبروز کبد، روش‌های مختلفی وجود دارد، اما یکی از جدیدترین و پیشرفته‌ترین روش‌ها، الاستوگرافی است. در این مقاله، به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت که الاستوگرافی چگونه کار می‌کند، دقت آن در مقایسه با سایر روش‌های تشخیصی چقدر است، و آیا واقعاً می‌توان آن را به عنوان دقیق‌ترین روش برای تشخیص فیبروز کبد در نظر گرفت یا خیر.
مرکز دکتر طهمورسی یکی از بهترین مراکز الاستوگرافی در فردیس کرج است که به‌ خاطر ارائه خدمات تخصصی در حوزه تشخیص و درمان مشکلات کبد شناخته می‌شود. این مرکز با بهره‌گیری از پیشرفته‌ترین دستگاه‌های تصویربرداری و تیمی مجرب از پزشکان بهترین خدمات الاستوگرافی را به بیماران ارائه می‌دهد.

فیبروز کبد چیست و چه علائمی دارد؟

فیبروز کبد به فرآیندی اطلاق می‌شود که طی آن بافت‌های سالم کبد به تدریج با بافت‌های زخم‌دار یا فیبروز جایگزین می‌شوند. این وضعیت به دلیل آسیب‌های مزمن به کبد ایجاد می‌شود و از جمله عوامل شایع آن می‌توان به هپاتیت مزمن، مصرف الکل و کبد چرب غیرالکلی اشاره کرد. فیبروز کبد معمولاً در مراحل اولیه علائم واضحی ندارد، اما در مراحل پیشرفته ممکن است علائمی مانند خستگی مداوم، زردی پوست، تورم شکم و پاها، و کاهش وزن غیرمنتظره ظاهر شوند. فیبروز اگر به موقع تشخیص داده نشود، می‌تواند به سیروز کبدی که یک بیماری خطرناک و غیرقابل برگشت است منجر شود.

در مقایسه الاستو با سایر روش‌های تصویربرداری کبد، باید به تفاوت‌ها و مزایای هر یک از این روش‌ها پرداخت. این مقایسه به پزشکان و بیماران کمک می‌کند تا بر اساس شرایط بیمار و نیاز تشخیصی، بهترین روش را انتخاب کنند.

Elastography

فیبرو اسکن(FibroScan) یک روش غیرتهاجمی است که با استفاده از امواج صوتی به ارزیابی سفتی بافت کبد می‌پردازد. این امواج از کبد عبور کرده و با بازتاب آن‌ها، میزان سفتی و تغییرات فیبروتیک در بافت کبد اندازه‌گیری می‌شود. هرچه کبد سفت‌تر باشد، احتمال وجود فیبروز بیشتر است. فیبرو اسکن به عنوان جایگزینی برای بیوپسی کبد استفاده می‌شود و به پزشکان این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به روش‌های تهاجمی، میزان آسیب به کبد را بررسی کنند. دقت و سرعت این روش باعث شده که به یکی از ابزارهای اصلی در تشخیص فیبروز کبد تبدیل شود.
مزایا
برخلاف بیوپسی، هیچ برشی یا آسیب فیزیکی به بدن وارد نمی‌شود.
سریع و راحت انجام آن کمتر از 10 دقیقه طول می‌کشد و نیازی به بستری شدن ندارد.
این روش برای بررسی مکرر وضعیت کبد در طول زمان مناسب است، زیرا بیمار بدون هیچ خطری می‌تواند چندین بار انجام شود.
این روش کاملاً بدون درد است و نیازی به بی‌حسی یا بستری ندارد.
فرآیند الاستو تنها چند دقیقه زمان می‌برد و نتایج آن بلافاصله در دسترس است.
محدودیت‌
در بیماران با شاخص توده بدنی بالا یا چاقی مفرط، دقت کاهش یابد، زیرا عبور امواج از بافت‌های ضخیم‌تر بدن دشوارتر است.
در برخی موارد خاص، مانند وجود ضایعات یا توده‌های بزرگ در کبد، این روش ممکن است قادر به تشخیص دقیق نباشد و نیاز به روش‌های دیگر برای ارزیابی دقیق‌تر وجود داشته باشد.

سونوگرافی

سونوگرافی یکی دیگر از روش‌های تصویربرداری غیرتهاجمی است که برای بررسی ساختار کلی کبد و شناسایی ناهنجاری‌هایی مانند توده‌ها، کیست‌ها، یا تغییرات ساختاری استفاده می‌شود. این روش امواج صوتی را از طریق بافت‌های بدن عبور داده و تصاویری از کبد ایجاد می‌کند.
مزایا
این روش به طور گسترده در دسترس است و هزینه کمتری نسبت به سایر روش‌های پیشرفته تصویربرداری دارد.
محدودیت‌
سونوگرافی ساده نمی‌تواند میزان فیبروز یا سفتی بافت کبد را اندازه‌گیری کند و فقط می‌تواند تغییرات ساختاری را نشان دهد.
در بیماران با چربی زیاد در ناحیه شکم، کیفیت تصویر ممکن است کاهش یابد.

MRI

MRI یک روش تصویربرداری بسیار دقیق است که برای ارزیابی جزئیات دقیق بافت‌های نرم مانند کبد به کار می‌رود. در برخی موارد ، ام آر آی با استفاده از مواد حاجب (کنتراست) می‌تواند تغییرات بسیار جزئی در بافت کبد را نشان دهد و برای تشخیص فیبروز پیشرفته، هم‌چنین شناسایی توده‌ها و ضایعات کبدی بسیار دقیق است.
مزایا
تصاویر بسیار واضحی از ساختارهای داخلی بدن ارائه دهد و تغییرات کوچک را در بافت‌های کبدی تشخیص دهد.
این روش می‌تواند ناهنجاری‌های پیچیده مانند تومورها یا تغییرات ظریف ناشی از فیبروز را بهتر از سونوگرافی یا CT نشان دهد.
محدودیت‌
هزینه بالا MRI از جمله گران‌ترین روش‌های تصویربرداری است.
انجام MRI معمولاً نسبت به سونوگرافی و الاستو زمان بیشتری می‌برد و برای بیماران با مشکلات حرکتی یا اضطراب، ممکن است ناراحت‌کننده باشد.
در برخی موارد، نیاز به تزریق ماده حاجب وجود دارد که برای برخی بیماران حساسیت‌زا است.

CT Scan

CT اسکن از پرتوهای ایکس برای ایجاد تصاویر مقطعی از بدن استفاده می‌کند. این روش به ویژه برای تشخیص تومورهای کبدی یا بررسی جزئیات ساختار کبد به کار می‌رود، اما برای ارزیابی فیبروز و سفتی کبد کاربرد کمتری دارد.
مزایا
سی تی اسکن می‌تواند تصاویر دقیقی از ساختار کبد و نواحی اطراف آن ارائه دهد و در شناسایی ضایعات یا توده‌های بزرگ بسیار مؤثر است
انجام یک CT معمولاً سریع‌تر از MRI است.
محدودیت‌
این روش شامل استفاده از تابش اشعه است که می‌تواند برای بدن مضر باشد، به خصوص در آزمایش‌های مکرر.
مانند سونوگرافی، CT نیز نمی‌تواند سفتی یا تغییرات فیبروز را با دقت ارزیابی کند.

بیوپسی کبد

بیوپسی کبد یک روش تهاجمی است که در آن یک نمونه کوچک از بافت کبد برداشته می‌شود تا تحت بررسی میکروسکوپی قرار گیرد. این روش برای مدت طولانی به عنوان استاندارد طلایی در تشخیص فیبروز و سیروز کبدی شناخته شده است.
مزایا
بیوپسی می‌تواند تمام جزئیات بافتی کبد را در سطح سلولی نشان دهد و دقیق‌ترین اطلاعات را در مورد فیبروز، التهاب و آسیب‌های دیگر ارائه دهد.
محدودیت‌
این روش نیاز به ایجاد برش دارد و ممکن است با عوارضی مانند خونریزی، عفونت، یا درد همراه باشد.
بیوپسی فقط یک نمونه کوچک از بافت کبد را بررسی می‌کند و ممکن است نمای کاملی از وضعیت کلی کبد ارائه ندهد.

افرادی که از این روش بهره‌مند می‌شوند معمولاً شامل کسانی هستند که عوامل خطر برای بیماری‌های مزمن کبدی دارند. در ادامه به بررسی گروه‌های مختلفی که می‌توانند از الاستو برای تشخیص فیبروز کبد استفاده کنند، می‌پردازیم:

افراد مبتلا به هپاتیت مزمن هپاتیت B و C

بیمارانی که به هپاتیت مزمن B یا C مبتلا هستند، در معرض خطر بالایی برای ابتلا به فیبروز و سیروز کبدی قرار دارند. Elastography می‌تواند میزان پیشرفت فیبروز را در این بیماران ارزیابی کند. به ویژه در هپاتیت C، پیگیری مداوم فیبروز اهمیت زیادی دارد، زیرا این بیماری به تدریج به فیبروز و سیروز تبدیل می‌شود. این بیماران ممکن است به صورت منظم نیاز به ارزیابی کبد داشته باشند وفیبرواسکن به دلیل عدم نیاز به نمونه‌برداری از بافت کبد، یک گزینه ایده‌آل است.

افراد مبتلا به کبد چرب غیرالکلی (NAFLD)

کبد چرب غیرالکلی (NAFLD) یکی از شایع‌ترین بیماری‌های کبدی در جهان است. در برخی از بیماران، این بیماری می‌تواند به استئاتوهپاتیت غیرالکلی (NASH) و سپس فیبروز و سیروز منجر شود. افرادی که به چاقی، دیابت نوع 2، یا سندرم متابولیک مبتلا هستند، در معرض خطر ابتلا به کبد چرب و فیبروز کبدی قرار دارند. این روش به پزشکان کمک می‌کند تا فیبروز ناشی از چربی انباشته شده در کبد را به دقت تشخیص دهند.

افرادی که سابقه مصرف زیاد الکل دارند

مصرف طولانی مدت و مداوم الکل می‌تواند باعث آسیب به کبد و منجر به فیبروز و سیروز شود. افرادی که سابقه مصرف زیاد الکل دارند، به دلیل آسیب‌های کبدی ناشی از الکل، در معرض خطر بالایی برای ابتلا به فیبروز قرار دارند. الاستو می‌تواند میزان آسیب به بافت کبد را به طور دقیق اندازه‌گیری کند و برای پیگیری بیماران با سابقه الکلیسم مفید است.

افراد با سابقه خانوادگی بیماری‌های کبدی

برخی افراد ممکن است به دلیل سابقه خانوادگی بیماری‌های کبدی، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به این بیماری‌ها باشند. این افراد ممکن است با استفاده از الاستو وضعیت سلامت کبد خود را به طور منظم بررسی کنند تا هرگونه تغییر فیبروتیک در مراحل اولیه شناسایی شود.

افراد مبتلا به دیابت نوع 2

دیابت نوع 2 به دلیل افزایش سطح قند خون می‌تواند به کبد چرب غیرالکلی و سپس فیبروز منجر شود. افراد دیابتی که در معرض خطر کبد چرب هستند، می‌توانند از الاستو برای ارزیابی وضعیت کبد خود استفاده کنند.

افرادی که دچار بیماری‌های خودایمنی کبدی هستند

بیماری‌های خودایمنی مانند هپاتیت خودایمنی یا کلانژیت صفراوی اولیه (PBC) می‌توانند باعث التهاب مزمن و سپس فیبروز کبدی شوند. این بیماران به ارزیابی منظم کبد خود نیاز دارند تا پیشرفت فیبروز را کنترل کنند.

بیماران پس از پیوند کبد

بیمارانی که تحت عمل پیوند کبد قرار گرفته‌اند، ممکن است نیاز به پیگیری منظم برای ارزیابی عملکرد کبد جدید خود داشته باشند. Elastography به عنوان یک روش غیرتهاجمی به این بیماران کمک می‌کند تا وضعیت کبد پیوندی را به طور دقیق بررسی کنند.

افرادی که به داروهای سمی برای کبد نیاز دارند

برخی داروها، به ویژه داروهای شیمی‌درمانی یا داروهایی که برای درمان بیماری‌های مزمن استفاده می‌شوند، ممکن است برای کبد سمی باشند و به مرور زمان باعث آسیب به این ارگان شوند. افرادی که از این داروها استفاده می‌کنند، ممکن است نیاز به بررسی وضعیت کبد خود داشته باشند تا از بروز فیبروز جلوگیری کنند.

الاستوگرافی کبد به عنوان یکی از دقیق‌ترین و ایمن‌ترین روش‌ها برای تشخیص فیبروز کبد شناخته می‌شود و می‌تواند به عنوان جایگزینی مناسب برای روش‌های تهاجمی‌تر مانند بیوپسی استفاده شود. در صورت نیاز به بررسی دقیق وضعیت کبد ، مرکز تصویربرداری دکتر موسی طهمورسی می‌تواند با بهره‌گیری از تکنیک‌های پیشرفته مانند فیبرو اسکن کبد ، به شما کمک کند. بیماران می‌توانند به‌ صورت حضوری یا آنلاین نوبت خود را رزرو کنند. نوبت‌دهی آنلاین از طریق سایت مرکز و با کلیک بر روی دکمه دریافت نوبت و تماس تلفنی به شماره 09003651880 امکان پذیر است .