اولین نشانه‌های نارسایی کلیه و راه‌های شناسایی آن

علائم اولیه نارسایی کلیه و روش های تشخیص آن
تیم تولید محتوای ایران نوبت
1404/05/31

علائم نارسایی کلیه

علائم نارسایی کلیه
علائم اولیه این عارضه معمولا آرام و تدریجی ظاهر می‌شوند و خیلی وقت‌ها در مراحل ابتدایی با بیماری‌های دیگر اشتباه گرفته می‌شوند. آشنایی با این نشانه‌ها کمک می‌کند فرد زودتر به پزشک مراجعه کند و جلوی پیشرفت بیماری گرفته شود. این نشانه ها عبارتند از:
تغییر در ادرار: یکی از مهم‌ترین علائم تغییر در میزان، رنگ یا دفعات ادرار است. ممکن است فرد دچار کاهش حجم ادرار شود یا رنگ ادرار تیره‌تر از حد معمول باشد. بعضی افراد شب‌ها بیش از حد نیاز به دفع ادرار پیدا می‌کنند.

ورم دست و پا: کلیه‌ها وظیفه دفع مایعات اضافی را بر عهده دارند. وقتی عملکردشان مختل شود مایعات در بدن جمع می‌شود و تورم در مچ پا، دست یا حتی اطراف چشم‌ها دیده می‌شود.

خستگی و ضعف: این بیماری باعث کاهش تولید هورمون اریتروپویتین می‌شود که برای ساخت گلبول قرمز ضروری است. در نتیجه کم‌خونی رخ می‌دهد و فرد احساس خستگی دائمی دارد.

تنگی نفس: تجمع مایعات اضافی در بدن می‌تواند به ریه‌ها فشار بیاورد و فرد را دچار تنگی نفس کند. در بعضی موارد کم‌خونی هم این مشکل را تشدید می‌کند.

تهوع و بی‌اشتهایی: مواد زائدی که باید توسط کلیه دفع شوند در خون جمع می‌شوند و می‌توانند باعث حالت تهوع، استفراغ یا کاهش میل به غذا شوند.

مشکلات خواب و تمرکز: سموم تجمع یافته در خون روی عملکرد مغز اثر می‌گذارند و می‌توانند باعث بی‌خوابی، کاهش تمرکز و حتی تغییرات خلقی شوند.

فشار خون بالا: کلیه‌ها نقش مهمی در تنظیم فشار خون دارند. نارسایی کلیه باعث می‌شود فشار خون بالا برود یا کنترل آن دشوار شود.

این علائم ممکن است به تنهایی نشانه قطعی این بیماری نباشند اما وقتی چند مورد با هم دیده شود باید جدی گرفته شود.

راه‌های تشخیص

راه‌های تشخیص
روش‌های تشخیص معمولاً ترکیبی از آزمایش‌ها و بررسی‌های بالینی است. پزشک بر اساس علائم اولیه و نتایج آزمایش‌ها می‌تواند وضعیت عملکرد کلیه‌ها را مشخص کند. مهم‌ترین روش‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

آزمایش خون

کراتینین و اوره خون: این دو ماده باید توسط کلیه دفع شوند. بالا رفتن سطح آن‌ها نشان‌دهنده کاهش عملکرد کلیه است.
نرخ تصفیه گلومرولی (GFR): بر اساس کراتینین و برخی عوامل دیگر محاسبه می‌شود و میزان کارایی کلیه را نشان می‌دهد.

آزمایش ادرار

بررسی وجود پروتئین یا خون در ادرار.
اندازه‌گیری مواد زائد و الکترولیت‌ها در ادرار برای ارزیابی دقیق‌تر عملکرد کلیه.

تصویربرداری از کلیه‌ها

سونوگرافی: اندازه و شکل کلیه‌ها را نشان می‌دهد و می‌تواند وجود کیست، انسداد یا سنگ را مشخص کند. برای انجام سونوگرافی در فردیس کرج می‌توانید به مرکز تصویربرداری دکتر موسی طهمورسی مراجعه کنید.
سی‌تی‌اسکن یا ام‌آر‌آی: در مواردی برای بررسی دقیق‌تر ساختار کلیه‌ها به کار می‌رود.

بیوپسی کلیه (نمونه‌برداری)

در این روش یک نمونه کوچک از بافت کلیه برداشته و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود. بیوپسی به تشخیص نوع بیماری کلیوی و میزان آسیب کمک می‌کند.

تست‌های تکمیلی

در بعضی بیماران آزمایش‌های هورمونی، بررسی فشار خون و چکاپ کامل قلب و عروق نیز انجام می‌شود چون مشکلات کلیوی ارتباط نزدیکی با این موارد دارند.

افراد مستعد این بیماری

افراد مستعد این بیماری
افراد مختلفی می‌توانند دچار این مشکل شوند اما بعضی گروه‌ها بیشتر در معرض این عارضه قرار دارند از جمله:
افراد مبتلا به دیابت: دیابت شایع‌ترین علت این عارضه است. قند خون بالا به مرور به رگ‌های کلیه آسیب می‌زند و عملکرد آن را کاهش می‌دهد.
بیماران با فشار خون بالا: فشار خون کنترل‌نشده به مرور به عروق کلیه آسیب می‌زند. همین موضوع یکی از عوامل اصلی این عارضه است.
کسانی که سابقه خانوادگی بیماری کلیوی دارند: اگر در خانواده فردی به بیماری مزمن کلیوی مبتلا باشد احتمال ابتلا در سایر اعضای خانواده بیشتر است.
سالمندان: با افزایش سن عملکرد کلیه‌ها کاهش پیدا می‌کند و احتمال ابتلا به این بیماری بیشتر می‌شود.
مصرف‌کنندگان طولانی‌مدت داروهای خاص: مصرف مداوم داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (مثل ایبوپروفن یا ناپروکسن) یا برخی آنتی‌بیوتیک‌ها می‌تواند به کلیه آسیب بزند.
افرادی با مشکلات قلبی و عروقی: بیماری‌های قلبی و نارسایی قلب می‌توانند جریان خون به کلیه را کاهش دهند و زمینه‌ساز این مشکل شوند.
افراد چاق یا مبتلا به سندروم متابولیک: چاقی، کلسترول بالا و مقاومت به انسولین همگی می‌توانند به کلیه‌ها فشار وارد کنند.
این گروه‌ها باید بیشتر مراقب علائم هشداردهنده باشند و به طور منظم آزمایش و چکاپ انجام دهند.

روش‌های پیشگیری و مراقبت

روش‌های پیشگیری و مراقبت
برای حفظ سلامت و پیشگیری از این عارضه تغییر در سبک زندگی و رعایت چند نکته ساده می‌تواند بسیار مؤثر باشد. مهم‌ترین روش‌های مراقبت شامل موارد زیر است:

کنترل فشار خون و قند خون

فشار خون بالا و دیابت دو عامل اصلی آسیب به کلیه‌ها هستند. کنترل منظم این دو مورد می‌تواند خطر ابتلا به این بیماری را تا حد زیادی کاهش دهد.

رژیم غذایی سالم

مصرف نمک را کاهش دهید
از غذاهای تازه، میوه و سبزی بیشتر استفاده کنید
مصرف غذاهای پرچرب و فرآوری‌شده را محدود کنید

نوشیدن آب کافی

کم‌آبی بدن فشار زیادی به کلیه‌ها وارد می‌کند. نوشیدن آب در طول روز به دفع سموم کمک می‌کند و عملکرد کلیه را بهبود می‌بخشد.

پرهیز از مصرف خودسرانه داروها

استفاده مداوم و بدون تجویز پزشک از داروهایی مثل مسکن‌ها می‌تواند به کلیه‌ها آسیب بزند. همیشه مصرف دارو باید تحت نظر پزشک باشد.

ورزش منظم

فعالیت بدنی به کنترل وزن، فشار خون و قند خون کمک می‌کند و در نتیجه کلیه‌ها سالم‌تر می‌مانند.

پرهیز از مصرف دخانیات و الکل

سیگار و الکل هر دو می‌توانند جریان خون کلیه را کاهش دهند و زمینه آسیب جدی را فراهم کنند.

انجام چکاپ منظم

افرادی که در معرض خطر بالاتری هستند (مثل بیماران دیابتی یا مبتلا به فشار خون بالا) باید به طور دوره‌ای آزمایش خون و ادرار بدهند تا مشکلات احتمالی زود تشخیص داده شود.
روش‌های پیشگیری و مراقبت

سخن پایانی

شناخت علائم اولیه و انجام به موقع آزمایش‌ها می‌تواند در پیشگیری از پیشرفت بیماری نقش مهمی داشته باشد. اگر دچار تغییر در ادرار، تورم بدن یا خستگی مداوم هستید بهتر است موضوع را جدی بگیرید و با پزشک مشورت کنید.
مرکز تصویربرداری دکتر موسی طهمورسی با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و تیم متخصص امکان انجام سونوگرافی و دیگر روش‌های تشخیصی مرتبط با بیماری‌های کلیوی را فراهم کرده است. مراجعه به این مرکز می‌تواند به تشخیص دقیق‌تر و پیگیری بهتر وضعیت کلیه‌ها کمک کند. اگر قصد رزرو نوبت را دارید می‌توانید از طریق 09003651880 اقدام نمایید یا با شماره دکمه دریافت نوبت تماس بگیرید.


منابع
clevelandclinic.org
mayoclinic.org

اگر مزمن باشد درمان قطعی ندارد اما می‌توان آن را کنترل کرد. در نوع حاد با درمان به‌موقع ممکن است بهبود یابد.

خیر، در بیشتر موارد بدون درد است و علائم غیرمستقیم دارد.

وقتی کلیه‌ها دیگر توانایی دفع مواد زائد و تنظیم مایعات بدن را نداشته باشند.

لیست نظرات

سمیه دارابی

من چند وقت پیش آزمایش دادم و کراتینینم بالا بود. این مقاله باعث شد جدی‌تر پیگیر درمان بشم.

ناصر صدر

خیلی خوب بود که روش‌های تشخیص رو توضیح دادید. من همیشه از اسم بیوپسی می‌ترسیدم، الان برام روشن‌تر شد.

شهره حیاتی

خیلی از ما فکر می‌کنیم این مشکل فقط در سنین بالا پیش میاد ولی این مقاله نشون داد برای همه ممکنه.


دکتر موسی طهمورسی - بهترین مرکز رادیولوژی و سونوگرافی در کرج