چرا مفصل زانو هنگام خم شدن صدا می‌دهد؟

علت صدا دادن مفصل زانو هنگام خم شدن چیست؟
تیم تولید محتوای ایران نوبت
1404/09/11

علل صدا دادن مفصل زانو هنگام خم شدن

علل صدا دادن مفصل زانو هنگام خم شدن
صدا دادن زانو هنگام خم شدن از مشکلاتی است که بسیاری از افراد آن را تجربه می‌کنند. این صداها ممکن است به صورت تق‌تق، خش‌خش یا صدای کلیک شنیده شوند و می‌توانند هنگام بالا رفتن از پله، نشستن، راه‌ رفتن یا حتی در زمان ورزش رخ دهند. اگرچه در بخش زیادی از موارد این صداها طبیعی هستند اما گاهی می‌توانند نشانه‌ای از آسیب مفصل، ضعف عضلات یا شروع فرایند تخریب غضروف باشند.
این اتفاق می‌تواند دلیل‌های متنوعی داشته باشد و همیشه نشانه بیماری نیست. در برخی موارد حباب‌های کوچک گاز داخل مایع مفصلی هنگام حرکت مفصل ترکیده و ایجاد صدای تق‌تق می‌کنند. این حالت کاملاً طبیعی است و به عنوان یک فرآیند فیزیولوژیک شناخته می‌شود. زمانی نگران‌کننده خواهد بود که صدا همراه با درد، تورم، قفل‌شدگی یا محدودیت حرکت باشد.
دلایل رایج دیگر شامل التهاب تاندون‌ها و لیگامان‌های اطراف مفصل است. هنگامی که تاندون روی برجستگی استخوانی حرکت می‌کند ممکن است صدای کلیک ایجاد شود. ضعف عضلات به‌ خصوص در ناحیه چهارسر ران هم می‌تواند باعث تغییر مسیر کشکک زانو و ایجاد صدا هنگام خم شدن شود.
در افراد فعال یا ورزشکاران، ساییدگی مفصل، پارگی منیسک، کندرومالاسی (نرمی غضروف کشکک) و مشکلات غضروفی از دلایل شایع‌تر هستند. این موارد اغلب نیاز به ارزیابی دقیق با روش‌های تصویربرداری دارند. در این شرایط سونوگرافی برای بررسی تاندون‌ها و بافت نرم و رادیولوژی برای مشاهده ساختار استخوان کاربرد دارد. تصویربرداری پیشرفته‌تر مثل ام‌آر‌آی نیز می‌تواند آسیب‌های ظریف غضروف و منیسک را مشخص کند.
گاهی صدا دادن زانو در نتیجه آرتروز اولیه است که معمولاً با خش‌خش و صدای ساییدگی همراه است. تشخیص به‌موقع آرتروز و شروع درمان مناسب از پیشرفت بیماری جلوگیری می‌کند. نقش تصویربرداری در این مرحله بسیار مهم است و به پزشک کمک می‌کند تا شدت آسیب و تغییرات ساختاری را بررسی کند.

روش‌های تشخیص منشا صدا

روش‌های تشخیص منشا صدا
برای شناسایی دقیق علت این عارضه استفاده از روش‌های تشخیصی استاندارد و بررسی‌های تصویربرداری نقش مهمی در مشخص شدن منشا مشکل دارد از جمله:

معاینه فیزیکی زانو

پزشک با بررسی دامنه حرکتی، فشار روی نقاط حساس، کشش تاندون‌ها و شنیدن نوع صدا می‌تواند تشخیص اولیه بدهد.

سونوگرافی زانو

برای بررسی تاندون‌ها، رباط‌های سطحی، بورس‌ها و مایع مفصلی بسیار کاربرد دارد و می‌تواند التهاب و پارگی‌های سطحی را مشخص کند.

رادیولوژی ساده (X-ray)

بهترین روش برای بررسی وضعیت استخوان‌ها، آرتروز، انحراف کشکک و فاصله مفصلی است. برای انجام رادیولوژی در فردیس کرج می‌توانید به مرکز تصویربرداری دکتر موسی طهمورسی مراجعه کنید.

MRI زانو

دقیق‌ترین روش برای بررسی منیسک، رباط صلیبی، غضروف و آسیب‌های عمقی مفصل است و در صداهای همراه با درد یا قفل‌شدگی توصیه می‌شود.

ارزیابی الگوی راه رفتن (گیت آنالیز)

گاهی اختلال حرکتی باعث تغییر مسیر کشکک و ایجاد صدا می‌شود. اصلاح آن باعث کاهش صدا خواهد شد.

آزمایش خون

در مواردی که احتمال التهاب سیستمیک، روماتیسم یا عفونت وجود دارد.

اندازه‌گیری مایع مفصلی در صورت تورم

اگر تجمع مایع وجود داشته باشد تخلیه و بررسی آن می‌تواند علت التهاب را مشخص کند.

تست‌های فیزیوتراپی و ارزیابی عضلات اطراف زانو

ضعف عضلات یا عدم تعادل عضلانی یکی از عوامل شایع صدا است و با این تست‌ها شناسایی می‌شود.

بررسی سابقه ضربه یا فعالیت‌های ورزشی فرد

کمک می‌کند احتمال آسیب منیسک، کشکک یا رباط‌ها مشخص شود.

چه زمانی صدا دادن مفصل زانو طبیعی است؟

چه زمانی صدا دادن مفصل زانو طبیعی است؟
صدا دادن زانو در بسیاری از افراد زمانی کاملاً طبیعی محسوب می‌شود که بدون درد، ورم، قفل‌شدگی یا محدودیت حرکتی باشد. بسیاری از این صداها ناشی از ترکیدن حباب‌های کوچک گاز در مایع مفصلی هستند که هنگام خم‌ و راست کردن زانو آزاد می‌شوند و صدای تق‌تق ایجاد می‌کنند. این حالت یک فرآیند طبیعی است و نشان‌دهنده آسیب یا فشار غیرطبیعی نیست.

همچنین در نوجوانان و جوانان به دلیل رشد سریع استخوان‌ها و ضعف موقت عضلات صدا دادن زانو بسیار شایع و معمولاً بی‌خطر است. در افرادی که فعالیت ورزشی دارند هم گاهی به دلیل حرکت تاندون‌ها روی برجستگی‌های استخوانی صدای کوتاه و گذرایی شنیده می‌شود که اهمیتی ندارد.
اگر صدا فقط هنگام تغییر وضعیت مانند بلند شدن، نشستن یا بالا رفتن از پله ایجاد شود ولی با درد یا تورم همراه نباشد معمولاً نگرانی خاصی وجود ندارد. این وضعیت اغلب با تقویت عضلات ران و اصلاح فعالیت‌ها بهبود پیدا می‌کند.

راهکارهای جلوگیری از تشدید مشکل

راهکارهای جلوگیری از تشدید مشکل
برای پیشگیری از شدت گرفتن صدا و درد زانو رعایت چند نکته کاربردی می‌تواند به حفظ سلامت مفصل و کاهش فشارهای اضافی کمک کند:
تقویت عضلات اطراف زانو به‌خصوص چهارسر ران برای تثبیت بهتر کشکک
انجام حرکات کششی منظم برای کاهش تنش عضلانی
پرهیز از نشستن طولانی‌مدت روی زمین یا حالت‌های چمباتمه
استفاده از کفش مناسب با کفی استاندارد و ضربه‌گیر
کنترل وزن برای کاهش فشار مستقیم روی مفصل زانو
گرم کردن بدن قبل از فعالیت‌های ورزشی و پرهیز از حرکات ناگهانی
اجتناب از بالا و پایین رفتن مکرر از پله‌ها در زمان درد یا التهاب
داشتن برنامه ورزشی منظم و کم‌فشار مانند پیاده‌روی یا شنا
استفاده از زانوبند در شرایطی که کشکک ناپایدار است
مراجعه به پزشک و انجام تصویربرداری در صورت تداوم صدا همراه درد یا ورم
راهکارهای جلوگیری از تشدید مشکل

توصیه پایانی

صدا دادن مفصل زانو هنگام خم شدن در بسیاری از موارد بی‌خطر است اما گاهی می‌تواند نشانه‌ای از آسیب یا شروع یک مشکل مفصلی باشد. شناخت علائم هشدار و مراجعه به‌ موقع برای بررسی دقیق می‌تواند از آسیب‌های جدی جلوگیری کند. استفاده از روش‌های تصویربرداری مانند سونوگرافی، رادیولوژی و ام‌آر‌آی نقش مهمی در تشخیص علت صدا و انتخاب درمان مناسب دارد. تقویت عضلات، اصلاح فعالیت‌ها و توجه به سلامت مفاصل از مهم‌ترین اقدامات پیشگیرانه هستند.
مرکز تصویربرداری دکتر موسی طهمورسی با بهره‌مندی از تجهیزات تخصصی تصویربرداری امکان تشخیص دقیق مشکلات زانو را فراهم کرده است. در این مرکز ارزیابی کامل با دقت بالا انجام می‌شود تا علت صدا دادن زانو به شکل صحیح مشخص شود و مسیر درمان مؤثر انتخاب گردد. اگر صداهای مکرر زانو همراه با درد، ورم یا محدودیت حرکتی دارید مراجعه برای تصویربرداری تخصصی می‌تواند از پیشرفت مشکل جلوگیری کند. لذا برای رزرو نوبت می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 09003651880 اقدام نمایید.


منابع
complete-physio.co
resilienceorthopedics.com

بله در اغلب موارد طبیعی است و ناشی از رشد سریع استخوان‌ها و ضعف موقت عضلات می‌باشد.

اگر بدون درد و بدون محدودیت حرکت است معمولا نیاز نیست اما تکرار زیاد بهتر است بررسی شود.

کمبود ویتامین D و کلسیم می‌تواند کیفیت استخوان را کاهش دهد اما مستقیما صدا ایجاد نمی‌کند.

لیست نظرات

مریم احمدی

منم زانو‌هام تق تق میکنه خیلی خوب توضیح داده بود

سجاد ملکی

مدت‌ها دنبال همچین مطلب کاملی بودم عالی بود

نسرین داوری

واقعا نمیدونستم سونوگرافی برای زانو هم کاربرد داره


دکتر موسی طهمورسی - بهترین مرکز رادیولوژی و سونوگرافی در کرج