آیا نارسایی قلب می‌تواند موجب آب آوردن ریه شود؟

نارسایی قلب یکی از شایع‌ترین دلایل آب آوردن ریه یا همان ادم ریوی است. وقتی قلب نتواند خون را به‌طور مؤثر از بطن چپ به بدن پمپاژ کند فشار داخل عروق ریوی افزایش می‌یابد. در نتیجه مایع از دیواره‌های مویرگی به درون بافت و کیسه‌های هوایی ریه نشت می‌کند و اصطلاحاً ریه «آب می‌آورد».
این تجمع مایع باعث می‌شود فرد دچار تنگی نفس، سرفه با خلط کف‌آلود، احساس سنگینی در قفسه سینه و خستگی شدید شود. شدت علائم بسته به میزان نارسایی قلب و مقدار مایع متفاوت است. در موارد حاد تنفس بیمار بسیار دشوار شده و نیاز به تخلیه فوری مایع با روش‌های رادیولوژی مداخله‌ای یا درمان دارویی دارد.
پزشک با رادیوگرافی قفسه سینه، سونوگرافی ریه یا سی‌تی‌اسکن می‌تواند تجمع مایع را به‌طور دقیق تشخیص دهد. درمان اصلی، کنترل نارسایی قلب و کاهش فشار ریوی با داروهای ادرارآور و بهبود عملکرد قلب است. در صورت تشخیص و درمان به موقع این وضعیت کاملاً قابل کنترل و برگشت‌پذیر می‌باشد.

ادم ریوی معمولاً ناشی از تجمع مایع در بافت‌های ریه است و شدت آن بسته به میزان مایع و علت زمینه‌ای متفاوت خواهد بود. مهم‌ترین نشانه‌ها شامل موارد زیر هستند:
تنگی نفس: شایع‌ترین علامت است که معمولاً ابتدا هنگام فعالیت و سپس حتی در حالت استراحت یا خواب بروز می‌کند. بیمار احساس می‌کند نمی‌تواند نفس عمیق بکشد و نیاز به نشستن دارد.
نفس‌تنگی شبانه: فرد در نیمه شب از خواب بیدار می‌شود چون احساس خفگی یا فشار در قفسه سینه دارد. این از علائم بارز ادم ریوی ناشی از نارسایی قلبی است.
سرفه مکرر همراه با خلط کف‌آلود: خلط معمولاً شفاف یا صورتی رنگ است و نشان‌دهنده وجود مایع در آلوئول‌های ریه می‌باشد.
احساس سنگینی یا درد در قفسه سینه: به علت فشار مایع روی بافت‌های ریوی فرد احساس سنگینی یا گاهی درد مبهم در ناحیه سینه دارد.
خس‌خس یا صدای غیرطبیعی در تنفس: پزشک هنگام معاینه با گوشی پزشکی صدای ریز و خش خش مانند (کراتل) را در قسمت پایینی ریه‌ها می‌شنود که نشانه وجود مایع است.
کبودی لب‌ها و پوست (سیانوز): در موارد شدید کمبود اکسیژن باعث کبودی رنگ پوست و لب‌ها می‌شود.
تورم پاها و اندام‌های تحتانی: در اثر احتباس مایع ناشی از نارسایی قلب معمولاً پاها و قوزک‌ها متورم می‌شوند.
افزایش وزن ناگهانی: به دلیل تجمع مایع در بدن وزن بیمار ممکن است به‌طور محسوس بالا برود.
بی‌قراری، اضطراب و احساس خفگی: به خصوص در مواقع شب بیمار ممکن است احساس ترس از خفگی داشته باشد.
خستگی و ضعف عمومی: اکسیژن‌رسانی ناکافی به بدن سبب می‌شود فرد دچار ضعف، نبود تمرکز و کاهش انرژی شود.

در تشخیص این عارضه هدف شناسایی وجود و میزان تجمع مایع و همچنین تعیین علت اصلی آن مانند نارسایی قلبی یا بیماری‌های ریوی است. روش‌های تشخیص در مراکز تخصصی عبارتند از:

معاینه بالینی

پزشک با استفاده از گوشی پزشکی (استتوسکوپ) صدای غیرطبیعی مانند خش خش یا کراتل را در قاعده ریه‌ها شناسایی می‌کند. همچنین علائم ظاهری مانند تنگی نفس، کبودی لب‌ها و تورم اندام‌ها بررسی می‌شوند.

رادیوگرافی ساده قفسه سینه (Chest X-ray)

این روش سریع‌ترین و در دسترس‌ترین ابزار برای تشخیص ادم ریوی است. در عکس خطوط کرلی، سایه‌های منتشر یا نواحی سفیدرنگ در ریه دیده می‌شود که نشانه وجود مایع هستند.

سونوگرافی قفسه سینه (Chest Ultrasound)

با استفاده از امواج صوتی پزشک می‌تواند مایع بین پرده‌های جنب و حجم تقریبی آن را ببیند. سونوگرافی روشی غیرتهاجمی و ایمن است به‌ویژه برای پیگیری روند درمان و قبل از انجام تخلیه آب ریه.

سی‌تی‌اسکن قفسه سینه (Chest CT Scan)

این روش جزئیات دقیق‌تری از بافت ریه و محل دقیق تجمع مایع نشان می‌دهد و به افتراق ادم ریوی از سایر بیماری‌ها مانند ذات‌الریه یا تومور کمک می‌کند.

اکوکاردیوگرافی (Echocardiography)

برای بررسی عملکرد قلب، فشار عروق ریوی و اختلالات دریچه‌ای استفاده می‌شود. این روش می‌تواند علت اصلی ادم ریوی را که اغلب نارسایی قلب است شناسایی کند.

آزمایش خون و گازهای خون (ABG)

سطح اکسیژن و دی‌اکسیدکربن خون اندازه‌گیری می‌شود تا میزان اختلال تنفسی ارزیابی گردد.

تخلیه آب ریه (Thoracentesis)

در موارد تجمع زیاد با سونوگرافی محل دقیق ورود سوزن مشخص شده و مایع خارج می‌شود. نمونه مایع گاهی برای آزمایش‌های تشخیصی ارسال می‌شود تا علت آن تعیین گردد.

درمان این عارضه بسته به علت زمینه‌ای و شدت علائم متفاوت است. اصلی‌ترین هدف درمانی کاهش تجمع مایع، رفع تنگی نفس و کنترل علت بروز ادم ریوی به‌ویژه نارسایی قلبی و دیگر بیماری‌هاست. روش‌های درمانی شامل موارد زیر می‌شود:

تخلیه آب ریه (Thoracentesis)

اگر تجمع مایع زیاد بوده و باعث تنگی نفس شدید شود پزشک می‌تواند با هدایت سونوگرافی مایع را تخلیه کند. تخلیه آب ریه با سرنگ در مراکز تخصصی تصویربرداری مانند مرکز تصویربرداری دکتر موسی طهمورسی انجام می‌شود و به بهبود سریع علائم کمک می‌کند.

داروهای ادرارآور (دیورتیک‌ها)

مصرف دیورتیک‌هایی مانند فوروزماید باعث افزایش دفع آب و نمک از کلیه‌ها و در نتیجه کاهش حجم مایع تجمع‌یافته در ریه می‌شود. این دارو معمولا جزء اولین اقدامات درمانی است و به سرعت علائم را کاهش می‌دهد.

کنترل نارسایی قلبی

در صورتی که ادم ریوی ناشی از اختلال عملکرد قلب باشد داروهایی مثل بتابلاکرها، مهارکننده‌های ACE و داروهای ضد فشار خون برای تقویت عملکرد قلب و کاهش فشار عروق ریوی تجویز می‌شوند. مدیریت قلب در پیشگیری از عود مجدد نقش کلیدی دارد.

اکسیژن درمانی

در موارد کمبود اکسیژن یا تنگی نفس شدید بیمار به وسیله اکسیژن ماسک یا دستگاه تنفسی حمایت می‌شود تا سطح اکسیژن خون در حد نرمال باقی بماند.

اصلاح عامل زمینه‌ای (درمان بیماری اصلی)

اگر دلیل ادم ریوی غیر از نارسایی قلبی باشد (مانند عفونت ریه، بیماری کلیوی یا ریوی) درمان اختصاصی آن بیماری (آنتی‌بیوتیک، داروهای ضدالتهاب و درمان بیماری کلیوی) نیز ضرورت دارد.

محدودیت مصرف نمک و مایعات

پزشک توصیه می‌کند مصرف نمک و مایعات روزانه کنترل شود تا تجمع مجدد مایع در بدن کاهش یابد.

تهویه غیرتهاجمی (NIV) یا دستگاه کمک‌تنفسی

در موارد شدید که سطح اکسیژن پایین است دستگاه تهویه غیرتهاجمی (CPAP یا BiPAP) برای کمک به تنفس بیمار استفاده می‌شود.

بستری فوری در بخش مراقبت ویژه

در بیمارانی که دچار ادم ریوی حاد با خطر عارضه قلبی یا ریوی شدید شده‌اند بستری و مراقبت ویژه الزامی است.
این درمان‌ها باید زیر نظر پزشک متخصص صورت گیرد. در صورت بروز علائم شدید مراجعه فوری به مرکز درمانی یا تصویربرداری تخصصی توصیه می‌شود.

نکته: پیگیری درمان، کنترل منظم وضعیت قلب و ریه و رعایت توصیه‌های پزشکی نقش مهمی در پیشگیری از عود مجدد و افزایش کیفیت زندگی بیمار دارند.

نارسایی قلب می‌تواند باعث آب آوردن ریه شود زیرا با افزایش فشار در عروق ریوی مایع به آلوئول‌ها نشت می‌کند و ادم ریوی ایجاد می‌شود. علائم شامل تنگی نفس سرفه کف‌آلود خس‌خس و کبودی لب‌ها است. تشخیص با معاینه بالینی، رادیوگرافی، سونوگرافی، سی‌تی‌اسکن، اکو و گازهای خون انجام می‌شود. درمان این عارضه شامل استفاده از داروهای ادرارآور، اکسیژن درمانی و کنترل نارسایی قلب است. محدودیت مصرف نمک و مایعات توصیه می‌شود. در موارد شدید تخلیه آب ریه با کمک تصویربرداری انجام می‌گیرد. پیگیری منظم و مراجعه سریع هنگام علائم حاد ضروری است و بهبود قابل توجهی در کیفیت زندگی ایجاد می‌کند.
در مواجهه با آب آوردن ریه هدف ما تشخیص سریع و درمان ایمن است. در مرکز تصویربرداری دکتر موسی طهمورسی مسیر ارزیابی به‌صورت یکپارچه انجام می‌شود؛ مانند استفاده از سونوگرافی و رادیوگرافی قفسه سینه برای یافتن علت اصلی بیماری. در صورت نیاز تخلیه آب ریه تحت هدایت سونوگرافی توسط تیم رادیولوژی مداخله‌ای به‌صورت دقیق و کم‌تهاجم انجام می‌شود. برای رزرو نوبت و مشاوره تخصصی می‌توانید از طریق دکمه دریافت نوبت یا شماره تماس 09003651880 اقدام نمایید.


منابع
onlinejcf.com
chestnet.org